ระบบเสียงในฮอลล์การแสดง
ทฤษฎีเสียง
ระบบเสียงการแสดง
ระบบเสียงการแสดง “ทุก ๆ ตำแหน่งที่นั่งต้องได้ยินเสียงใกล้เคียงกันที่สุด”
นี่ถือเป็นโจทย์สำคัญระบบเสียงฮอลล์การแสดง โดยจุดที่ยากก็คือ ลำโพงซับวูฟเฟอร์ปกติเป็นลำโพงที่มีน้ำหนักมาก จึงถูกวางที่พื้นเป็นส่วนใหญ่และเรายังต้องการ Boundary affect จากการวางพื้นของซับใน Half space ซึ่งจะทำให้ซับดังขึ้นอัตโนมัติ 3 dB ยิ่งถ้าสะท้อนผนังหลังด้วยก็จะได้เป็น Quarter space เพิ่มฟรีมา 6 dB เปรียบเสมือนมีจำนวนลำโพงสองเท่า
การแขวนไลน์อาร์เรย์
การแขวนซับวูฟเฟอร์
แต่ข้อเสียของการวางซับบนพื้นในโรงละคร ที่นั่งคนดูที่สโลปสูงขึ้น ทำให้ระยะห่างคนดูและตู้ซับ เทียบกับ ระยะห่างคนดูกับ ไลน์อาร์เรย์ เปลี่ยนไปในทุก ๆ ตำแหน่ง ซึ่งทางออกที่ดีที่สุด คือ การนำซับไปอยู่ตำแหน่งเดียวกับไลน์อาร์เรย์ให้เฟสของสองแหล่งกำเนิดเสียงอินเฟสกันมากที่สุด จึงเป็นที่มาของการแขวนซับนั่นเองครับ
จึงเป็นที่มาของการแขวนซับ เมื่อเราแขวนลำโพงซับในแนวตั้ง พวงซับที่ยาวขึ้น ทำให้เสียงซับวูฟเฟอร์เกิดพฤติกรรมแบบไลน์ซอรส์ (Line Source) มุมกระจายเสียงของซับในมุมเวอติคัล (Vertical) แคบลงจนไม่ครอบคลุมพื้นที่ ต้องมีการการทำ Sub steering array, เริ่มด้วยการใช้โปรแกรม Simulate พฤติกรรมของลำโพงซับ และคำนวนค่าดีเลย์ตู้ซับแยกแต่ละใบ ให้ได้มุมกระจายเสียงที่กว้างขึ้น และนี่คือเรื่องราวของการจัดการเสียงซับ
อ่านบทความที่เกี่ยวข้อง
- เปลี่ยนตู้ลำโพงให้เสียงดี ด้วยอุปกรณ์จูนลำโพงเบื้องต้น
- 5 นาที เข้าใจ FFT ในโปรแกรมวัดเสียง
- เทคนิค จูนระบบเสียง ด้วยงบ 0บาท
การจัดการ ไลน์อาร์เรย์ มีขั้นตอนปกติ คือ การ Predict มุมองศา โดยโปรแกรม simulation ให้พอดีกับตำแหน่งที่นั่งของคนดู ไม่ให้เสียงไปตกที่กำแพงด้านหลังซึ่งเป็นสาเหตุของเสียงก้องสะท้อน การคำนวนองศาแต่ละใบ และมุมก้มรวมของไลน์อาร์เรย์จะต้องคำนึงถึงความสูงลำโพง และความสูงเฉลี่ยของหูคนฟัง (ยืน หรือนั่ง ตำแหน่งหูจะต่างกัน ซึ่งในโรงละคร คนดูจะนั่ง ทำให้ตำแหน่งที่คำนวนเสียง อยู่สูงจากพื้นเก้าอี้ 1.2 เมตร) ซึ่งเมื่อเราคำนวนองศาแต่ละใบได้ดีแล้ว ในจุดเหนือเก้าอี้ทุก ๆ ตัว แม้จะมีความสูงที่ต่างกัน แต่ก็จะได้เสียงที่ใกล้เคียงกันที่สุด นอกจากการคำนวนแล้ว เมื่อติดตั้งจริง เรายังมีการวัดความ Linear ของเสียง ด้วยไมค์ RTA และ Transfer function ในโปรแกรม Smaart มากกว่า 30 จุดเฉลี่ยทั่วโรงละคร และผลที่ได้ก็แสดงถึงความแม่นยำรวมถึงข้อผิดพลาดต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น ซึ่งสามารถวัดผล และแก้ไขได้อย่างตรงจุด ในการอไลนเมนท์ ต้องคำนึงถึงอะคูสติกของห้อง และปัจจัยร่วมอื่น ๆ ที่มีผลต่อเสียงด้วย
ขอบคุณโรงละคร Show DC ให้เป็นสถานที่ตัวอย่างในการคำนวนทำอะคูสติกห้องครับ
ติดตามช่องทางต่างๆของ AT PROSOUND