Line array (ลำโพงไลน์อาเรย์)

ไลน์อาเรย์ ลำโพงLine array ลำโพงแขวน

Line array speaker คือ ลำโพงที่ถูกออกแบบมาโดยเฉพาะ สำหรับใช้แขวนรวมกันหลาย ๆ ใบ เพื่อให้ได้ความดังเสียงที่สูง และมุมกระจายที่ครอบคลุมพื้นที่รับฟัง

ลำโพงไลน์อาเรย์ ต้นกำเนิด ในยุคที่ยังไม่มีลำโพง ที่ให้ความดังเสียงที่มาก และครอบคลุมพื้นที่ได้เพียงพอ จนเกิดเป็นลำโพงที่มีขนาดใหญ่มาก ๆ เพื่อให้ความดังเสียงที่มากพอ แต่ก็ไม่เป็นที่นิยมในการใช้งาน เนื่องด้วยขนาดที่ใหญ่โต และน้ำหนักที่มาก ไม่สะดวกต่อการขนย้าย ติดตั้ง

อีกประเภทที่มักเห็นกันบ่อย ๆ ตามงานคอนเสิร์ต ยุคก่อน คือ การนำเอาลำโพง Point Source มาแขวนรวมกันเป็นจำนวนมาก ด้วยเหตุผลเพื่อ ให้ได้ซึ่งความดัง และมุมกระจายเสียงที่เพียงพอ ครอบคลุมพื้นที่

แต่ด้วยปัญหาด้านการกระจายเสียงที่กวนกันในลำโพงแต่ละใบ ลำโพงจึงต้องมีขนาดปาก Horn ที่ใหญ่เพื่อลดการกวนระหว่างลำโพง ลำโพงจึงมีขนาดที่ใหญ่อยู่ดี และปัญหาเรื่อง Phase การกวนกันของเสียง ก็ยังคงมีอยู่ ความดังที่ได้ก็ไม่ดังเท่าที่ควร ต้องใช้ลำโพงเป็นจำนวนมาก

ต่อมาถึงยุค ลำโพงLine array ด้วยเทคโนโลยีการออกแบบ ปากเสียงแหลม Waveguide และ Phase plug ในลำโพงเสียงต่ำ เพื่อรีดเสียงในแต่ละต้นกำเนิดเสียง ให้อยู่ใกล้กันมากขึ้น ทำให้ ลําโพงไลน์อาเรย์ มีจุดเด่นดังต่อไปนี้

• ลดการเกิดการแทรกสอดของเสียง ทำให้โทนเสียงมีความใกล้เคียงกัน ในแต่ละบริเวณรับฟัง
• ปรับมุมกระจายเสียงของตู้แต่ละใบให้ครอบคลุมพื้นที่
• ควบคุมมุมกระจายเสียงให้แคบ มีทิศทางที่ชัดเจน ลดการสะท้อนของเสียงเมื่ออยู่ในพื้นที่ปิด
• ได้ความดังเสียงที่เพิ่มขึ้นเมื่อใช้งาน ร่วมกันกับตู้หลายๆใบ
• ตู้แต่ละใบ มีขนาดที่ไม่ใหญ่ และน้ำหนักไม่มาก สะดวกต่อการขนย้าน
• ลำโพงยิ่งแขวนยาว ยิ่งเพิ่มประสิทธิ์ภาพความเป็น ลําโพงไลน์อาเรย์ ในทุกๆทาง ทั้งความดัง และการควบคุมมุมกระจายเสียงโดยเฉพาะความถี่เสียงต่ำ

จากคุณสมบัติดังกล่าว ทำให้ ลําโพงไลน์อาเรย์ เป็นที่นิยม และถูกยอมรับจากทั้ง ศิลปิน, Sound engineer, System engineer เพราะสามารถใช้ได้กับงานทุกประเภท ทั้งงาน คอนเสิร์ต, อีเว้นท์, เครื่องเสียงให้เช่า, Live sound และงานติดตั้ง

ทำให้ ในปัจจุบัน ลําโพงไลน์อาเรย์ เป็นที่ต้องการ และถูกผลิตมาเป็นจำนวนมาก หลากหลายค่าย หลากหลายรุ่น มีให้เลือกตั้งแต่ งานระดับทั่วไป หลักพัน ไปจนถึงหลักแสนต่อใบเลยทีเดียว การเลือกใช้ จึงต้องเลือกให้เหมาะสมกับงบประมาณ และกลุ่มตลาดที่ต้องการจะรองรับงาน

เทคนิคในการเลือกซื้อ ลำโพงLine array

1.ได้เสียงตามความต้องการ หรือถูกใจในน้ำเสียง

เป็นอันดับแรก ที่ต้องคำนึงถึง แต่ก่อนอื่น ผู้เลือก หรือผู้ฟัง ก็ต้องมีทักษะการฟังที่ดีด้วยเช่นกัน เพื่อให้ได้การตัดสินใจที่ถูกต้อง

2.ความดังเสียงที่เพียงพอ

ระบบเสียงดี แต่ความดังไม่พอ ก็ไม่เกิดประโยชน์ ความดังเสียงที่เพียงพอ จึงจำเป็น เพื่อให้เสียงครอบคลุมทั่วทั้งพื้นที่ และช่วยยืดอายุการใช้งาน ของอุปกรณ์

3.การกระจายเสียงที่สม่ำเสมอ

เสียงดีจุดเดียวก็คงไม่ดี เป้าหมาย คือ ต้องการให้เสียงแต่ในบริเวณมีโทนเสียงใกล้เคียงกันด้วย

4.ความคล่องตัวในการใช้งาน ลําโพงไลน์อาเรย์ ยิ่งใช้ของดี ยิ่งติดตั้งได้ง่าย เพราะทุกอย่างจะถูก วิศวกร ออกแบบมาเป็นอย่างดี ถ้างานของคุณเป็นงานที่ต้องติดตั้ง แข่งกับเวลา เน้นความรวดเร็ว แต่ไม่ได้ทิ้งความแม่นยำในการใช้งาน สิ่งนี้จึงต้องคำนึงถึงเป็นอย่างยิ่ง

มีผู้ผลิตลำโพงLine array เป็นจำนวนมากที่ยังขาดความเข้าใจในการผลิต เพียงแต่เห็นลักษณะเพียงภายนอก สำหรับผู้ซื้อก็ต้องมีความรู้ความเข้าใจ ถึงจะสามารถเลือกซื้อลำโพงได้อย่างถูกต้อง

ซึ่ง คุณสมบัติของ ลําโพงไลน์อาเรย์ ที่ถูกต้อง มีดังต่อไปนี้

2. ปากไลน์อาเรย์ ต้องสูงเต็มชิดขอบบน และขอบล่าง ต่อกันทุกใบ เพราะ เป้าหมายของ ลำโพงLine array คือ การใช้ลำโพงหลาย ๆ ใบ รวมเป็นใบเดียว การเชื่อมต่อลำโพงแต่ละใบ จึงเป็นสิ่งที่จำเป็น เพื่อลดการแทรกสอดของเสียง จากการต่อลำโพง มีมุมกระจายเสียงที่ชัดเจน

4. ยูนิตเสียงแหลม สามารถรองรับความถี่ต่ำได้ เพราะ ปากLine array สามารถควบคุมทิศทางเสียงได้ดี การตัดเสียงที่สูงเกิน เป็นการให้ความถี่ที่ต่ำกว่า ไปออกลำโพงเสียงต่ำ ทำให้เสียการควบคุมมุมกระจายเสียง โดยไม่จำเป็น

5. ตู้จะต้องแข็งแรง ไม่สั่น การสั่นของไม่คือการเปลี่ยนพลังงานเสียงไปในรูปแบบอื่น ทำให้สูญเสียพลังงานโดยไม่จำเป็น

5 ขั้นตอนสำคัญ รีดศักยภาพลำโพงไลน์อาเรย์

1. ทุกครั้ง ที่มีการแขวนไลน์อาเรย์ จะต้องรู้องศาที่จะแขวนก่อน

ซึ่งมี 2 วิธี ที่จะทำให้รู้มุมองศา

1.1 ลำโพงแบรนด์เนมส่วนใหญ่ จะมีโปรแกรมสำหรับพรีดิก ปรับมุมองศา ให้เข้ากับพื้นที่ก่อนทุก หรือโปรแกรม Ease focus ซึ่งเป็นโปรแกรมฟรี ก็มีรุ่นลำโพงให้เลือกพรีดิกจำนวนมาก เวลาพรีดิกเสร็จ ก็จะได้รูปแบบนี้

1.2 ถ้าไม่มีโปรแกรมพรีดิก ก็ให้ขอคำแนะนำเรื่องมุมองศาจาก ผู้ผลิต / เจ้าของแบรนด์ ได้เลย

จำไว้ว่า ถ้าให้ไลน์อาเรย์ ต้องแขวนมุมให้ถูกต้องเท่านั้นเสียงถึงจะดี หากแขวนขึ้นไปเฉยๆ โดยไม่คำนวน จะเป็นเรื่องยากมากๆ ในการทำงานขั้นตอนต่อๆไป

2. เมื่อพริดิกลำโพงแล้ว เราจะได้สามค่าคือ

2.1 ความสูงของการแขวน ข้อนี้สำคัญมาก ห้ามพลาดเด็ดขาด เพราะมีผลต่อลำโพงทุกใบ และพื้นที่ครอบคลุมงาน ในระยะลึก

2.2 องศาระหว่างตู้ ส่งผลต่อความดัง และโทนเสียงในแต่ละจุดรับฟัง

2.3 มุมก้มรวม เพื่อตรวจเช็คความถูกต้องเมื่อลำโพงถูกแขวนรวมกัน

3 ใช้โปรเซสเซอร์ที่โรงงานแนะนำเท่านั้น ยิงพรีเซ็ทให้ถูกต้อง และปรับพรีเซ็ทตามจำนวนตู้ ตามจำนวนที่แขวนจริง

ในลำโพงระดับโลก หรือลำโพงแต่ละแบรนด์ ที่ใส่ใจเรื่องคุณภาพเสียง ทางผู้ผลิตจะมีการตั้งค่าลำโพง จากการปรับจูน ไว้ใน DSP เพื่อรีดประสิทธิภาพของลำโพง จึงจำเป็นต้องใช้โปรเซสเซอร์ ให้ถูกต้องด้วย

4 ตั้งเกนแอมป์ ตามที่พรีเซ็ทกำหนด

Gain Amp หมายถึง อัตตราการขยายของสัญญาณ ต้องตั้งให้เหมาะสม เพื่อป้องกันลำโพง เสียหาย ซึ่งสามารถศึกษาได้จากผู้ผลิตลำโพงนั้น ๆ

5. จูนหน้าหน้างาน

5.1 ดีเลย์ซับ ให้เข้ากับ มิดไฮ เครื่องเสียงส่วนมากจะตั้ง ซับวูฟเฟอร์ไว้หน้า ตู้ line array ทำให้เสียงจาก ซับมาถึงผู้ฟังก่อน จึงจำเป็นต้อง ดีเลย์ซับ

5.2 บาลานซ์โทนเสียงโดยรวม โดยการอีคิวอินพุท โปรเสสเซอร์ หรือที่เอาท์พุท มิกซ์

ของแถม

ต้องเข้าใจว่า ลำโพงไลน์อาเรย์ คือ การทำลำโพงหลายๆ ใบ มารวมกัน ให้เหมือนมีตู้แค่ใบเดียว แต่ละใบ มีมุมกระจายเสียงที่ 10 องศา (ในเสียงแหลม) ถ้าต้องการใช้พื้นที่เพิ่ม ก็ต้องเพิ่มจำนวนใบให้ครอบคลุม

เช่นลำโพงหนึ่ง ใบ เมื่อแขวนสูง 6 เมตร ก้มลงมา x องศา จะครอบคลุมพื้นที่ได้ 7 เมตร หากต้องการระยะเพิ่ม จึงต้องเพิ่มจำนวนขึ้น หรือแขวนต่ำลง ก็จะได้ระยะที่เพิ่มขึ้น

ไลน์อาเรย์ยิ่งยาว ยิ่งคุมมุมกระจายเสียงแนวตั้งของมิดโลว์ จะช่วยในการลดความก้อง ความสะท้อนของห้องที่ก้องๆได้ และทำให้มิดโลว์สามารถเดินทางไปไกล

หากต้องเจอห้องที่ก้อง และใช้งานในพื้นที่ไกลๆ ให้ใช้ไลน์อาเรย์จำนวนมากๆ เข้าไว้