ชันมาก ชันน้อย เทคนิคเลือกความชัน Crossover

เทคนิคเลือกความชัน Crossover

Crossover

Crossover เป็นอุปกรณ์สำหรับตัดเเบ่งความถี่เสียง เพื่อให้เสียงความถี่สูงไปยังดอกลำโพงที่ตอบสนองความถี่สูงได้ดี และตัดความถี่ต่ำไปยังดอกลำโพงที่ตอบสนองความถี่ต่ำได้ดี ทีนี้ในการตัด “ครอสโอเวอร์” จะมีให้เลือกความชันตั้งแต่ความชันน้อยๆ อย่าง -6dB/Octave หรือชันมากๆอย่าง -48dB/Octave ทีนี้ใช้แบบไหนจะดีกว่านำมาสู่ เทคนิคเลือกความชัน Crossover

เริ่มต้นมาทำความเข้าใจคำว่า Octave กันก่อน Octave คือ อัตราส่วนระหว่างความถี่เสียงของโน้ตสองตัวที่ต่างกัน 1Octave จะเท่ากับ 2:1

ยกตัวอย่าง ตัด Crossover ความถี่ 1000Hz ที่ -6dB/Octave นั่นหมายความว่าที่ Octave ที่สูงกว่าและต่ำกว่าของ 1000 Hz คือ 500Hz และ 2000Hz เสียงจะลดลง -6dB ที่ความถี่เหล่านี้ เมื่อเพิ่มความชันเป็น -48dB/Octave ก็หมายความว่า ที่ 500Hz และ 2000Hz เสียงจะลดลง -48dB ที่ความถี่เหล่านี้ คือจะมีความชันมากขึ้นนั่นเอง

อ่านบทความที่เกี่ยวข้อง

การตัดครอสโอเวอร์ (เบื้องต้น)

Flown Subwoofer เทคนิคอย่างโปรจากเครื่องเสียงกลางเเจ้งสู่รถแห่

เปลี่ยนตู้ลำโพงให้เสียงดี ด้วยอุปกรณ์จูนลำโพงเบื้องต้น

5 นาที เข้าใจ FFT ในโปรแกรมวัดเสียง

เทคนิค จูนระบบเสียง ด้วยงบ 0บาท

สินค้าสั่งจอง
สินค้าสั่งจองล่วงหน้า

ครอสโอเวอร์ดิจิตอล

DIGITCLASS DSPico48M2-RACK

฿11,500.00 (รวม VAT 7% แล้ว)
฿3,990.00 (รวม VAT 7% แล้ว)

ครอสโอเวอร์ดิจิตอล

Phantom Control Rack i8

฿9,900.00 (รวม VAT 7% แล้ว)
สินค้าสั่งจอง
สินค้าสั่งจองล่วงหน้า

ครอสโอเวอร์ดิจิตอล

Lake LMX 48

สินค้าสั่งจอง
สินค้าสั่งจองล่วงหน้า

ครอสโอเวอร์อนาล็อก

myNPE EVO-223 II

฿1,850.00 (รวม VAT 7% แล้ว)
สินค้าสั่งจอง
สินค้าสั่งจองล่วงหน้า

ครอสโอเวอร์ดิจิตอล

VL Audio V-DSP LM-48F

฿33,000.00 (รวม VAT 7% แล้ว)

ครอสโอเวอร์ดิจิตอล

MARANI DPA260RTA+

฿13,500.00 (รวม VAT 7% แล้ว)

ครอสโอเวอร์ดิจิตอล

MARANI DPA260P+

฿10,500.00 (รวม VAT 7% แล้ว)
สินค้าสั่งจอง
สินค้าสั่งจองล่วงหน้า

ครอสโอเวอร์ดิจิตอล

NSP-480

฿21,000.00 (รวม VAT 7% แล้ว)
สินค้าสั่งจอง
สินค้าสั่งจองล่วงหน้า

ครอสโอเวอร์ดิจิตอล

NSP-260

฿17,500.00 (รวม VAT 7% แล้ว)
สินค้าสั่งจอง
สินค้าสั่งจองล่วงหน้า

ครอสโอเวอร์ดิจิตอล

BEHRINGER DCX2496

฿13,500.00 (รวม VAT 7% แล้ว)
สินค้าสั่งจอง
สินค้าสั่งจองล่วงหน้า

ครอสโอเวอร์ดิจิตอล

QSC Core 8 Flex

฿121,000.00 (รวม VAT 7% แล้ว)
สินค้าสั่งจอง
สินค้าสั่งจองล่วงหน้า

ครอสโอเวอร์ดิจิตอล

QSC Core Nano

฿87,000.00 (รวม VAT 7% แล้ว)
สินค้าสั่งจอง
สินค้าสั่งจองล่วงหน้า

ครอสโอเวอร์ดิจิตอล

dB MARK DP48+

฿11,400.00 (รวม VAT 7% แล้ว)

ครอสโอเวอร์ดิจิตอล

Marani MIR480E

฿18,900.00 (รวม VAT 7% แล้ว)

ครอสโอเวอร์ดิจิตอล

Marani MIR260E

฿14,900.00 (รวม VAT 7% แล้ว)

 

crossover

ทีนี้ความชันมากน้อยมีผลอย่างใร จากรูปด้านบนจะเห็นได้ว่า ลำโพงเสียงสูง(เส้นสีชมพู) มีความถี่ 1000Hzและความถี่ที่ต่ำกว่า ส่วนลำโพงเสียงต่ำ(เส้นสีน้ำเงิน) ก็มีความถี่ที่ 1000Hz และความถี่ที่สูงกว่าเช่นกัน แต่ในลักษณะที่ค่อยๆเบาลง หมายความว่าที่ช่วงความถี่ 1000Hz จะมีเสียงออกมาจากทั้ง 2 แหล่งกำเนิด คือทั้งของดอกลำโพงเสียงสูงและดอกลำโพงเสียงต่ำ ย่อมส่งผลต่อเฟสทำให้การรับฟังในเเต่ละพื้นที่มีความแตกต่างกัน โดยเฉพาะความถี่บริเวณจุดตัด

ยกตัวอย่าง จากรูปด้านล่าง จะเห็นว่าเมื่อเดินเข้าไปใกล้ลำโพงระยะหนึ่ง เสียงจากดอกลำโพงเสียงต่ำจะมาถึงก่อนดอกลำโพงเสียงสูง ถ้าตัดความชันน้อย เสียงบริเวณจุดตัดความถี่ของทั้ง 2แหล่งกำเนิดย่อมมาถึงผู้ฟังไม่เท่ากัน เกิดการแทรกสอดกัน ทำให้ผลลัพธ์เสียงที่ได้(เส้นสีส้ม)เกิดการรับฟังที่แตกต่างกันในแต่ละพื้นที่ แต่เมื่อตัดชันมากๆ จะทำให้ความถี่ที่ออกเป็น 2 แหล่งกำเนิดมีน้อยลง ทำให้การรับฟังมีความใกล้เคียงกันในเเต่ละพื้นที่ แต่ช้าก่อน ตัด ครอสโอเวอร์ ชันๆไม่ได้มีแต่ข้อดีเสมอไปCrossover

(ขอบคุณรูปจาก https://www.prosoundtraining.com/)

ในความเป็นจริงตามธรรมชาติเสียงจะเดินทางด้วยความเร็วที่เท่ากันทุกๆความถี่เสียง เมื่อมีความถี่เสียงใดมาไม่พร้อมกันย่อมส่งผลให้ขาดความเป็นธรรมชาตินั่นเอง ในลักษณะ Filter แบบ IIR Filter จะก่อให้เกิด Group delay โดย เสียงจะค่อยๆมีเวลาที่เพิ่มขึ้นในความถี่ที่ต่ำลง

จากรูปด้านล่างจะเห็นได้ว่า เมื่อตัดที่ -6dB/Octave ที่ความถี่1000Hz เกิด Group delay ขึ้นมาที่ 0.1ms

ต่อมา เมื่อตัด ครอสโอเวอร์ ที่ -48dB/Octave ที่ความถี่1000Hz เกิด Group delay ขึ้นมาที่ 1.4ms ซึ่งจะมีความเเตกต่างจาก -6dB/Octave ประมาณ 1.3ms ซึ่งอาจไม่รู้สึกถึงความแตกต่างของเสียงมากเท่าไรเมื่อใช้ความชันสูงๆ จึงนิยมใช้ความชันสูงๆกับเสียงความถี่สูง

เเต่การตัด ครอสโอเวอร์ ในกรณีที่เป็นความถี่เสียงต่ำ ยกตัวอย่างที่ 100Hz เมื่อตัดที่ -6dB/Octave ที่ความถี่100Hz เกิด Group delay ขึ้นมาที่ประมาณ 1ms เเต่ถ้าตัดที่ -48dB/Octave ที่ความถี่100Hz เกิด Group delay ขึ้นมาที่ 10กว่าms แตกต่างกันถึง 9ms ย่อมทำให้เสียงต่ำที่ออกมาเมื่อเปิดใช้งานพร้อมกับตู้เสียงกลาง ขาดความเป็นธรรมชาติอย่างสิ้นเชิง จึงไม่นิยมตัดความชันสูงๆที่ความถี่ต่ำ

Crossover

(ขอบคุณรูปจาก นายแพทย์ อัษฎาวุธ สอนพรหม)

สรุป ในการเลือกความชัน ยิ่งมากการแทรกสอดของเสียงจะยิ่งน้อยลง ทำให้พื้นที่การรับฟังมีความใกล้เคียงกัน เเต่การเลือกใช้ ครอสโอเวอร์ Filter ใน IIR filter จะต้องระวังเรื่องของ Group delay ซึ่งทำให้เสียงอาจขาดความเป็นธรรมชาติได้ โดยเฉพาะที่เสียงความถี่ต่ำ

ติดตามช่องทางต่างๆของ AT PROSOUND

FACEBOOK ATPROSOUND

YOUTUBE ATPROSOUND

บทความโดย เอกพัฒน์ มั่นคง

 


สินค้าแนะนำตามความสนใจ

฿135.00 (รวม VAT 7% แล้ว)
฿145.00 (รวม VAT 7% แล้ว)
฿35.00 (รวม VAT 7% แล้ว)
฿36.00 (รวม VAT 7% แล้ว)
฿42.00 (รวม VAT 7% แล้ว)
฿185.00 (รวม VAT 7% แล้ว)
฿42.00 (รวม VAT 7% แล้ว)
฿36.00 (รวม VAT 7% แล้ว)

บทความที่คุณอาจชอบ ในหมวดหมู่เดียวกัน

ใส่ความเห็น