Mono กับ Stereo แบบไหนเสียงดีกว่ากัน ?
AT ออนไลน์ไกด์, เกร็ดความรู้
MONO vs STEREO
Mono กับ Stereo แบบไหนเสียงดีกว่ากัน ? | ในโลกของเสียง หลัก ๆ แล้วมีเสียง 2 รูปแบบที่ใช้กันทั่วไป นั่นก็คือ เสียงแบบ Mono และแบบ Stereo โดยแต่ละรูปแบบมีข้อดี-ข้อเสียที่แตกต่างกัน และเหมาะกับการใช้งานที่แตกต่างกันไป บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักกับเสียง โมโน กับ สเตอริโอ ว่าแต่ละรูปแบบทำงานอย่างไร มีความแตกต่างกันอย่างไร และแบบไหนที่เสียงดีดว่ากัน ?
เสียงแบบ Mono คืออะไร
เสียงโมโน คือ แทร็กที่ส่งสัญญาณเสียงแบบช่องเดียว หรือเสียงแบบเดียวกัน ไปยังทั้งแชนแนลซ้าย และแชนแนลขวา โดยเสียงโมโนก็สามารถใช้ลำโพงได้หลายใบ แต่ลำโพงทุกใบจะยังคงให้สัญญาณเสียงแบบเดียวกัน
เสียงแบบ Stereo คืออะไร
เสียงสเตอริโอจะต่างจากเสียงโมโนตรงที่ สัญญาณเสียงแบบสเตอริโอมี 2 ช่องสัญญาณที่แตกต่างกัน หรือเรียกว่าสัญญาณแชนแนลซ้าย และแชนแนลขวา เมื่อถูกเล่นผ่านลำโพง 2 ใบในระบบเสียงสเตอริโอ ลำโพงแต่ละตัวจะเล่นเสียงที่แตกต่างกัน
ไฟล์เสียงแบบ Mono กับ Stereo
ไฟล์เสียงโมโน คือ ไฟล์ที่มีช่องสัญญาณเสียงเพียงช่องเดียว ในการบันทึกเสียงจะมีรูปคลื่นเพียงรูปแบบเดียวเท่านั้น แต่ไฟล์เสียงสเตอริโอ จะมีทั้ง 2 ช่องสัญญาณคือซ้าย และขวา รูปคลื่นจะแตกต่างกัน และให้มิติของเสียงที่มากกว่าโมโน
อ่านบทความที่เกี่ยวข้อง
การบันทึกเสียงแบบ Mono & Stereo
เมื่อเราทำการบันทึกเสียงใด ๆ ด้วยการใช้ไมโครโฟนเพียงตัวเดียว โดยพื้นฐานแล้วนั่นคือการบันทึกเสียงจากช่องสัญญาณเดียว เมื่อเราจะเล่น Playback เสียงที่บันทึกไว้ โดยใช้ลำโพง 1 ใบ หรือ 2 ใบก็ตาม มันก็จะเป็นการเล่นเสียงแบบ Mono
แต่ในการบันทึกเสียงแบบสเตอริโอ เราจำเป็นต้องใช้ไมโครโฟน 2 ตัว และต้อง Pan ไมโครโฟนทั้งสองตัว ตัวหนึ่งไปทางซ้าย ในขณะที่อีกตัวหนึ่งไปทางขวา เมื่อเราทำการ Playback ก็จะสังเกตุได้ว่า ทางซ้าย และขวา มีลักษณะของเสียงที่ต่างกัน
โมโน กับ สเตอริโอ เราควรบันทึกเสียงแบบใด ?
ก่อนอื่นเราต้องทำความเข้าใจกันก่อนว่า : การบันทึกเสียงร้องแบบโมโนจะให้เสียงที่มีพลัง และชัดเจน ในขณะที่การบันทึกเสียงแบบสเตอริโอ จะให้เสียงที่กว้างขึ้น ใหญ่ขึ้น และนุ่มนวลขึ้นในเวลาเดียวกัน
พูดง่าย ๆ สั้น ๆ ก็คือว่า : หากคุณต้องการบันทึกเสียงนักร้องเดี่ยว เสียงร้องก็ควรเป็นแบบ Mono อย่างไรก็ตาม.. หากคุณกำลังจะบันทึกเสียงนักร้องประสานเสียง นักร้องหมู่ หรือต้องการเสียง Acoustic ที่เป็นเอกลักษณ์ นั่นก็ควรจะเป็น Stereo อย่างแน่นอน
การฟังเสียงแบบ Mono & Stereo
ถ้าจะมองว่าเสียงในระบบ Stereo คือการได้ยินเสียงจากทั้งสองด้านทั้งซ้าย และขวา ก็ถือว่ามีความสมเหตุสมผลอยู่ แต่ในบางสถานการณ์.. การรับรู้เสียงที่มาจากทั้งสองทางก็ไม่ได้เป็นเสียงแบบ Stereo เสมอไป เพราะยังขึ้นอยู่กับความแตกต่างของเวลา ระหว่างเสียงที่ส่งไปยังหูซ้าย และหูขวา ความถี่ของคลื่นเสียง รวมถึงช่วงไดนามิก ฯลฯ
ยกตัวอย่าง เมื่อเปิดเสียงและส่งไปยังลำโพงทั้งซ้าย และขวา เราจะรับรู้ได้ถึงตำแหน่งของแหล่งกำเนิดเสียง ที่แตกต่างกันของลำโพงแต่ละข้าง สมองจะอาศัยความแตกต่างของคลื่นเสียง ณ ช่วงเวลาหนึ่ง เพื่อแกะตำแหน่งที่มาของเสียง ซึ่งอาจมาจากทางซ้าย และขวา
ในขณะที่การฟังเสียงแบบ Mono ทั้งสมอง และหูของเราจะรับรู้ถึงความแตกต่างของคลื่นเสียงจากแหล่งกำเนิดเสียงได้น้อยมาก ๆ จนแทบไม่รู้สึกถึงความแตกต่างเลยก็ว่าได้ แต่ถึงอย่างนั้นสมองก็ยังสามารถระบุตำแหน่งของเสียงได้ เมื่อคุณฟังเสียงแบบ Mono โดยใช้ลำโพงทั้ง 2 ข้างวางอยู่ในระยะห่างที่เท่ากันกับจุดรับฟัง สมองจะถือว่าแหล่งกำเนิดเสียงอยู่ตรงกลาง หรืออยู่ตรงหน้าเราโดยอัตโนมัติ
และนี่คือความแตกต่างระหว่างการฟังเสียงแบบ โมโน กับ สเตอริโอ
สรุป Mono & Stereo แบบไหนเสียงดีกว่ากัน ?
มันเป็นเรื่องยากถ้าจะให้ฟันธงว่าเสียง โมโน กับ สเตอริโอ แบบไหนคือเสียงที่ดีกว่ากัน เพราะเสียงทั้ง 2 แบบนั้นมีเอกลักษณ์ และคุณสมบัติที่แตกต่างกัน เสียงสเตอริโอให้มิติที่กว้างกว่า สมจริงกว่า ในขณะที่เสียงโมโนให้ความชัดเจนมากกว่า ดังนั้นมันจึงกลายเป็นเรื่องของการใช้ให้ถูกที่ถูกทาง และมุมมองของเราเอง
ยกตัวอย่าง เช่น การบันทึกเสียง หรือการมิกซ์เพลง ในเพลง ๆ หนึ่งนั้นต่างก็มีแทร็กที่เป็นแบบโมโน อย่างเสียงร้อง เบส หรือกีตาร์โซโล่ และแทร็กที่เป็นสเตอริโอ อย่าง Overhead หรือ Room ของกลองชุด ดังนั้นมันจึงไม่มีคำตอบที่ถูก หรือผิดแบบ 100% สำหรับคำถามที่ว่า : โมโน กับ สเตอริโอ แบบไหนเสียงดีกว่ากัน
ติดตามข่าวสารได้ที่ Facebook AT Prosound
บทความโดย : ณัฐพจน์ วิจารัตน์
สินค้าแนะนำตามความสนใจ
