LED Lighting ในระบบแสงสีบนเวที

ไฟ LED หรือย่อมาจาก “Light Emitting Diode” ถูกประดิษฐ์ขึ้นในช่วงปี ค.ศ.1960 ซึ่งในตอนแรกยังเป็นไฟที่ให้แสงสว่างเพียงเล็กน้อยเท่านั้น แต่ในปัจจุบันแทบจะไม่มีเวทีไหนเลย ที่จะไม่มีไฟ LED เป็นองค์ประกอบระบบแสงสี โดยปกติแล้ว.. ไฟสปอร์ตไลท์เกือบทุกประเภท จะมี “ไดโอด” หลายแบบ เช่นเดียวกับหลอดไฟทั่วไป ในส่วนของไฟ LED จะมีขั้วบวก และขั้วลบ เมื่อไดโอดเชื่อมต่อกับกระแสไฟ อิเล็กตรอนจะเดินทางจากขั้วหนึ่ง ไปยังอีกขั้วหนึ่ง และพลังงานที่ได้ออกมาจากกระบวนการนี้ จะถูกปล่อยออกมาเป็นในลักษณะของแสง (Photon)

ต่อเนื่องมาจากบทความก่อนหน้านี้ สิ่งที่ควรรู้ !! เกี่ยวกับ “ไฟเวที” (Stage Lighting) ดังนั้นบทความนี้ เราจะมาขยายความกันต่อครับ ในเรื่องที่เกี่ยวกับไฟเวที นั่นก็คือ “ไฟ LED” ที่ใช้ในระบบแสงสีบนเวที เพื่อทำความรู้จัก และทำความเข้าใจไปพร้อม ๆ กันครับ

ประเภทของไฟ LED ในระบบแสงสีบนเวที

Warm white / Cool white

หลอดไฟวอร์มไวท์ จะมีช่วงอุณหภูมิของสีโดยประมาณอยู่ที่ 2,700 ถึง 3,000 เคลวิน ภายในหลอดไฟ LED สีขาว จริง ๆ แล้วมี LED สีฟ้าที่ซึ่งมักจะเคลือบชั้นด้วยสารเรืองแสง ส่งผลให้แสงที่ออกมาเป็นแสงสีขาวนวล จึงเรียกว่า หลอดไฟ Warm white ให้โทนแสงนวล ๆ อุ่น ๆ ที่ไม่ได้ให้ความสว่างมากนัก ช่วยสร้างบรรยากาศที่อบอุ่น โรแมนติก ช่วยให้รู้สึกผ่อนคลาย อีกทั้งยังเป็นแสงไฟที่มีความสบายตามากที่สุด

หลอดไฟคูลไวท์ จะมีช่วงอุณหภูมิของสีโดยประมาณอยู่ที่ 4,000 ถึง 4,200 เคลวิน ให้โทนแสงสีขาวนวล สว่างตา เป็นแสงไฟที่ให้ความสบายตา และยังให้ความรู้สึกมีชีวิตชีวา อีกทั้งยังช่วยให้มองเห็นสิ่งรอบข้างได้อย่างชัดเจน เมื่อเทียบกับหลอดไฟวอร์มไวท์

Eurolite LED Theatre 36x 3W
ขอบคุณรูปภาพจาก Thomann

โดยหลักการแล้ว หลอดไฟ LED แบบ Warm white และ Cool white ไม่สามารถเปลี่ยนแสงเป็นสีอื่นได้ แต่จะมีเฉดสีขาวให้เลือกใช้งานได้หลากหลายเฉด ตั้งแต่สีขาวนวล ที่ให้อุณหภูมิของสีสูงสุดที่ 3,400 เคลวิน สีขาวธรรมชาติที่ 5,000 เคลวิน และไปจนถึงสีขาวกลางวัน อุณหภูมิของสีสูงสุดถึง 6,800 เคลวิน ซึ่งมักจะพบเห็นได้ทั้งแบบ Fresnel Tungsten Spotlight และแบบ Daylight LED Spotlight ซึ่งมีคุณสมบัติครอบคลุม Spectrum ของสีขาวได้ดี

Single-Color

คุณสามารถพบไดโอดเหล่านี้ได้ในไฟสปอตไลท์ทั่วไป ซึ่งเป็น ไฟเวที LED ประเภทที่ไม่สามารถเปลี่ยนสีได้ หรือไม่มีสีอื่นผสมเลย ยกตัวอย่าง เช่น สีแดง ก็คือสีแดงไปเลยนั่นเอง จะไม่เหมือนกับ RGB-LED PAR ที่มีไฟ LED หลายดวง ซึ่งประกอบไปด้วย สีแดง สีเขียว และสีน้ำเงิน ช่วยให้คุณสามารถได้สีที่ผสมกันตามต้องการ ด้วยเหตุนี้เอง เมื่อวัตถุเกิดกระทบกับแสง RGB จึงทำให้เกิดเงาหลายสี ยิ่งไดโอดอยู่ห่างกัน และยิ่งวัตถุอยู่ใกล้มากเท่าใด เงาสีก็จะยิ่งมีขนาดใหญ่ขึ้น

RGB / RGBW และ RGBA

ไฟ RGB ในที่นี้ หมายถึง โคมไฟ LED ที่ประกอบไปด้วย สีแดง (Red) , สีเขียว (Green) และสีน้ำเงิน (Blue) ซึ่งเป็นระบบแม่สี RGB ทำให้เกิดการผสมสีของแสงได้ ในส่วนของไฟ RGBW นั่นก็คือ ไฟ RGB ที่สามารถเปลี่ยนเป็นสีวอร์มไวท์ได้ ด้วยรีโมทคอนโทรลเลอร์ หรือมีสีวอร์มไวท์เป็นส่วนประกอบในโคมไฟดวงนั้นด้วย และในส่วนของไฟ RGBA หรือย่อมาจาก Red Green Blue Alpha เป็นไฟ LED ที่สามารถปรับความโปร่ง และความทึบของแสงได้ โดยใช้ค่าคอมโพเนนต์สี ช่วงตั้งแต่ 0 (โปร่ง) จนถึง 255 (ทึบ) และสามารถใช้เป็นค่าเปอร์เซ็นต์ 0% ถึง 100% ก็ได้เช่นกัน

Stairville LED Par56 MKII RGBW
ขอบคุณรูปภาพจาก Thomann

Tri LED / Quad LED

Tri LED และ Quad LED ก็คือ ไฟ LED ประเภทที่รวม RGB หรือ RGBW ไว้ในหลอด LED ดวงเดียว ซึ่งจะช่วยให้คุณสามารถเปลี่ยนสี หรือผสมสีให้ออกมาเป็นเฉดสีต่าง ๆ ตามระบบแม่สี RGB ได้อย่างละเอียดมากขึ้น

Stairville Led Par 64 CX-1 RGB+W 15x3W
ขอบคุณรูปภาพจาก Thomann

2 หน้าที่หลักของไฟ LED ในระบบแสงสีบนเวที

ไฟเอฟเฟค

แสง และสี เป็นสิ่งที่มีอิทธิพล ช่วยให้การแสดงบนเวทีมีความน่าสนใจ สร้างความตื่นตา และสร้างประสบการณ์ที่ดีในการชมคอนเสิร์ต หรืองานแสดงให้กับผู้ชมได้เป็นอย่างมาก

ไฟประดับ

แน่นอนครับว่า แสง และสี เป็นองค์ประกอบที่ขาดไปไม่ได้สำหรับเวที นอกจากการใช้เป็นเอฟเฟคแสง เพื่อสร้างอารมณ์ และดึงดูดความน่าสนใจแก่ผู้ชมแล้ว การใช้เป็นไฟประดับ เพื่อการออกแบบเวทีอย่างสร้างสรรค์ และให้ความส่องสว่างบนเวทีให้กับนักแสดง นักดนตรี และศิลปิน ก็เป็นสิ่งสำคัญเช่นกันครับ

อ่านบทความที่เกี่ยวข้อง

Moving Head

เมื่อพูดถึงเรื่องไฟ Moving Head เราจะแยกยะออกเป็น Wash Light , Beam Light และ Spotlight ดังนี้ครับ :

Wash Light เหมาะกับการส่องสว่างพื้นที่ต่าง ๆ บนเวทีในรัศมีกว้าง ซึ่งไม่เพียงแต่ให้ความสว่างในพื้นที่เท่านั้น แต่ยังสามารถใช้เป็นแสงไฟเอฟเฟคได้อีกด้วย

Stairville novaWash Quad LED Moving Head
ขอบคุณรูปภาพจาก Thomann

หากเป็น Spotlight แบบ Moving Head คุณจะพบว่าหลาย ๆ รุ่น มันสามารถที่จะฉายภาพ Gobo แบบต่าง ๆ ได้อีกด้วย ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับช่วงการซูม – ขยายลำแสง และนอกจากนี้ยังสามารถใช้เทคนิคการผสมของแสงในพื้นที่ และเอฟเฟคได้

Stairville MH-x200 Pro Spot Moving Head
ขอบคุณรูปภาพจาก Thomann

Beam Light เป็นไฟ Moving Head ที่นิยมอย่างมาก โดยทางผู้ผลิตหลาย ๆ เจ้า ต่างแข่งขันกันเพื่อทำลายสถิติในด้านมุมการกระจายแสงที่แคบที่สุด และการส่งออกจำหน่ายสูงสุด Beam Light ยังสามารถใช้งานกับปริซึม Gobos และสีต่าง ๆ ได้

LED Bar

ไฟ LED Bar เป็นตัวเลือกที่น่าสนใจในการออกแบบระบบแสงสีบนเวที แม้ว่าจะเป็นไฟ LED ที่ไม่สามารถควบคุม หรือสั่งการแบบอิสระได้อย่างไฟ Moving Head และมีฟังก์ชั่นการใช้งานที่จำกัด อย่างไรก็ตาม LED Bar ก็มีข้อดีในเรื่องของสี และแสงที่มีความสามารถในการหรี่แสงได้อย่างต่อเนื่อง และฉายแสงได้อย่างสม่ำเสมอ อย่าจำสับสนนะครับ ระหว่าง LED Bar กับ LED Strip ที่ซึ่งมีความยาว และความยืดหยุ่น และเหมาะสมสำหรับการตกแต่งเวทีด้วยแสงโดยเฉพาะ

Stairville Led Bar 240/8 RGB DMX 30°
ขอบคุณรูปภาพจาก Thomann

สรุป

เหตุผลหลักที่สนับสนุนข้อดีของการใช้ไฟ LED นั่นคือ การกินพลังงานน้อย เมื่อเทียบกับหลอดไฟ “Halogen” ที่ให้แสงสว่างใกล้เคียงกัน ไฟ LED จะใช้พลังงานเพียงหนึ่งในสิบเท่านั้น มีความทนทานสูง โดยบางรุ่นสามารถใช้งานสูงสุด 50,000 ชั่วโมง นอกจากนี้ไฟ LED ไม่ปล่อยความร้อน ข้อดีข้อนี้จะสร้างความสบายใจให้กับนักแสดง นักดนตรี ศิลปินได้อย่างแน่นอน ที่เห็นได้ชัดเจนบนเวที นั่นก็คือ ศิลปินมีเหงื่อออกน้อยลง และอุปกรณ์ต่าง ๆ ก็ไม่ต้องเผชิญกับความเสี่ยงต่อความเสียหาย ที่เกิดจากอุณหภูมิที่สูงนั่นเองครับ

หากท่านมีความสนใจ หรือต้องการติดต่อสอบถามข้อมูล เกี่ยวกับสินค้า หรืองานติดตั้งระบบเสียงต่าง ๆ กับผู้เชี่ยวชาญโดยตรง ท่านสามารถติดต่อเข้ามาได้ที่ :