Sub woofer Beam steering array

Sub woofer Beam steering array วันนี้ ATprosound ขอเล่าแนวคิดในการแขวนลำโพง Sub-woofer ในงานคอนเสิร์ตฮอล์ หรือ เธียร์เตอร์
ตัวอย่างงานจริงและแนวคิด โดยตู้โพงแบรนด์ไทย VLaudio Veda series และโปรเซสเซอร์ Marani LPP260

ส่วนใหญ่ชาว Livesound จะคุ้นเคย กับการวาง Subwoofer ที่พื้นซะมากกว่า ซึ่งมีข้อดีคือ ทำงานง่าย และ ได้พลัง sub จากการสะท้อนพื้นมาฟรีๆ (boundary effect) อีกจำนวนหนึ่ง ทำให้เมื่อตู้ซับวางที่พื้น นั้นมีความแน่น มีพลังที่สุด

แต่ในบางครั้ง หากเราต้องการควบคุมมิติเสียง หรือ ความสม่ำเสมอในการกระจายเสียงระหว่างพื้นที่ให้ทุกที่เสียงเท่ากันจริงๆนั้น การแขวนตู้ซับคู่กับตู้ไลน์อาเรย์เป็นสิ่งจำเป็น

เพราะการแขวนตู้ซับตรงข้างตู้ไลน์อาเรย์ ทำให้เฟสและไทม์ รวมถึงการลดลงของเสียง สอดคล้องกับตู้ไลน์อาเรย์ในทุกพื้นที่ทั้งนี้ทั้งนั้นการเอาตู้ซับไปแขวนข้างบนแล้ว ต้องมีการจัดการดีเลย์ไทม์ เพื่อควบคุมมุมกระจายเสียง เรียกว่าการทำ Beam steering array โดยตัวอย่างในรูปนั้น คือการทำ Beam steering array ของตู้ Veda L-12 และ ตู้ Veda Sub S118

การทำ Beam steering array ของตู้ Veda L-12 และ ตู้ Veda Sub Sub 118 ในการติดตั้งถาวร ระบบ 7.1 ของโรงละคร Show Theater ความจุคนดูหลักพัน ซึ่งติดตั้งและ Alignment ลำโพงในโลงละครนั้น มิติและความสม่ำเสมอของเสียงในทุกๆทุกนั่งเป็นสิ่งสำคัญมาก ทาง Vlaudio จึงออกแบบระบบให้ใช้ ลำโพง Sub-woofer แบบแขวน และต้องใช้การ Prediction software เพื่อ simulation ตำแหน่งในการแขวน และการดีเลย์เพื่อควบคุมมุมกระจายเสียง

วันนี้ทาง AT จึงหยิบเรื่องราวส่วนหนึ่งมาเล่า โดยวันนี้จะพูดกันเรื่อง Beam steering array ของ Subwoofer โดยเฉพาะ

เพื่อการอธิบายให้เข้าใจง่ายขึ้น ทางเรา ของใช้ Simulation ของ Ease focus ในการอธิบาย โดยสีแดงแสดงความเข้มของเสียงหน่วยเป็น dB (ไล่ระดับตามแกนด้านขวา) ภาพนี้พฤติกรรมของตู้ซับ 1 ใบ ที่ความถี่ต่ำๆ เสียงจะกระจายออกรอบตัวตู้ เรียกว่า omni-directional pattern ซึ่งเกิดจากการ Diffraction ของลูกคลื่น ที่มีความยาวคลื่นสูงเมื่อนำซับ 1 ใบ แขวนขึ้นบน จึงเห็นเสียงออกรอบๆตู้

ลำโพงซับวูฟเฟอร์ Passive

VL AUDIO VD-S118 ตู้ลำโพงซับวูฟเฟอร์ ขนาด 18 นิ้ว พาสซีฟ 3200 วัตต์
฿15,200.00 (รวม VAT 7% แล้ว)

สินค้าสั่งจอง

สินค้าสั่งจองล่วงหน้า

ลำโพงซับวูฟเฟอร์ Passive

NEXO RS18 ตู้ลำโพงซับวูฟเฟอร์ ขนาด 18 นิ้วคู่
฿346,800.00 (รวม VAT 7% แล้ว)

สินค้าสั่งจอง

สินค้าสั่งจองล่วงหน้า

ลำโพงซับวูฟเฟอร์ Passive

QSC E118SW ตู้ลำโพงซับวูฟเฟอร์ ขนาด 18 นิ้ว พาสซีฟ 3200 วัตต์
฿45,050.00 (รวม VAT 7% แล้ว)

สินค้าสั่งจอง

สินค้าสั่งจองล่วงหน้า

ลำโพงซับวูฟเฟอร์ Passive

WARTECH WT-211-21F5V2 ตู้ลำโพงซับวูฟเฟอร์ ขนาด 18 นิ้ว พาสซีฟ 8000 วัตต์
฿19,200.00 (รวม VAT 7% แล้ว)

สินค้าสั่งจอง

สินค้าสั่งจองล่วงหน้า

ลำโพงซับวูฟเฟอร์ Passive

JBL VTX G28 ลำโพงซับวูฟเฟอร์ดอกคู่ พาสซีฟ ขนาด 18 นิ้ว 9600 วัตต์
฿535,000.00 (รวม VAT 7% แล้ว)

สินค้าสั่งจอง

สินค้าสั่งจองล่วงหน้า

ลำโพงซับวูฟเฟอร์ Passive

LD Systems STINGER SUB 18 G3 ตู้ลำโพงซับวูฟเฟอร์ ขนาด 18 นิ้ว พาสซีฟ 1600 วัตต์
฿29,633.00 (รวม VAT 7% แล้ว)

ลำโพงซับวูฟเฟอร์ Passive

TURBOSOUND MS218 ลำโพงซับวูฟเฟอร์ดอกคู่ พาสซีฟ ขนาด 18 นิ้ว 8000 วัตต์
฿172,900.00 (รวม VAT 7% แล้ว)

สินค้าสั่งจอง

สินค้าสั่งจองล่วงหน้า

ลำโพงซับวูฟเฟอร์ Passive

VIPER AK-118 ตู้ลำโพงซับวูฟเฟอร์ ขนาด 18 นิ้ว พาสซีฟ 1200 วัตต์
฿18,900.00 (รวม VAT 7% แล้ว)

สินค้าสั่งจอง

สินค้าสั่งจองล่วงหน้า

ลำโพงซับวูฟเฟอร์ Passive

ZSOUND S18B II ตู้ลำโพงซับวูฟเฟอร์ ขนาด 18 นิ้ว พาสซีฟ 4800 วัตต์
฿17,120.00 (รวม VAT 7% แล้ว)

สินค้าสั่งจอง

สินค้าสั่งจองล่วงหน้า

ลำโพงซับวูฟเฟอร์ Passive

Compact HB-18 ตู้ลำโพงซับวูฟเฟอร์ ขนาด 18 นิ้ว พาสซีฟ 3200 วัตต์
฿9,900.00 (รวม VAT 7% แล้ว)

สินค้าสั่งจอง

สินค้าสั่งจองล่วงหน้า

ลำโพงซับวูฟเฟอร์ Passive

APL 181 V2 ลำโพงซับวูฟเฟอร์ พาสซีฟ 18 นิ้ว 2400 วัตต์
฿9,630.00 (รวม VAT 7% แล้ว)

สินค้าสั่งจอง

สินค้าสั่งจองล่วงหน้า

ลำโพงซับวูฟเฟอร์ Passive

Turbosound TQ18B ตู้ลำโพงซับวูฟเฟอร์ ขนาด 18 นิ้ว พาสซีฟ 4000 วัตต์

เมื่อนำตู้ Sub มาเรียงกัน 8 ใบ โดยไม่ได้ทำ Delay แต่ละใบ จะเห็นได้ว่า มุมกระจายเสียงของตู้ซับแคบลงอย่างมาก ถ้าใช้งานแบบนี้ ข้างหน้าจะได้ยินซับเบามาก และข้างหลังจะได้ยินซับดัง ต่างกันเกิน 10 dB ซึ่งถือว่าเป็นค่าที่รับไม่ได้การที่มุมกระจายเสียงแคบลง เป็นเพราะ เกิดการ Phase cancellation หรือการหักล้างของเฟสที่เกิดจากระยะทางที่ไม่เท่ากันของเสียงที่มาจากตู้บนและตู้ล่าง (ตามความยาวของลูกศร) เมื่อความต่างมากจนถึงครึ่งระยะของความยาวคลื่น ทำให้กิดการหักล้างเฟสเกือบสมบูรณ์ (เฟสแต่ละตู้ที่มาถึงจุดตกห่างกันใกล้เคียงกับ 180 องศา) จึงทำให้เสียงด้านหน้า ดรอปลงมากเมื่อทำการปรับดีเลย์ตู้ตามการคำนวน โดยเฉลี่ยให้แต่ละตู้ลงมาเฟสใกล้เคียงกันที่จุดฟัง โดยแยก Output ของ Processor Marani LPP260 โดยมีผลกระทบคือ เสียงด้านหลังจะเบาลงเล็กน้อย และค่อนข้างเปลืองแชลแนลของโปรเสสเซอร์ในการจัดการ แต่ก็ถือว่าคุ้มค่าที่ได้เสียงข้างหน้าดังขึ้นมามาก ทั้งหมดนี้คือผลจากการใช้ software ในการคำนวน เมื่อมาติดตั้งจริง จึงมีการตรวจสอบคามดังโดยใช้ไมค์ RTA วัดในแต่ละจุด และพบว่าเสียงที่วัดออกมาหน้างานจริง ใกล้เคียงกับการ Prediction มาก จะมีเสียงส่วนเกินจากการสะท้อนห้องอีกนิดหน่อย

ซึ่งสามารถจัดการได้โดยการอีคิวเป็นไงบ้างครับ Sub-steering array ไม่ใช่เรื่องซับซ้อน เพียงแคเข้าใจเรื่องเฟสไทม์ และใช้เครื่องมือพื้นฐานอย่างการดีเลย์ ก็สามารถจัดการมุมกระจายเสียงได้อย่างไม่อยากครั้งหน้าเราจะมาพูดถึงการจัดการมุมกระจายเสียงของตู้ Line array กันบ้าง ว่าตู้ไลน์อาเรย์ที่เราใช้งานนั้น มีวิธีในการจัดการมุมกระจายเสียงอย่างไร และจะทำยังไงให้ได้เสียงที่เท่าๆกันในทุกๆพื้นที่สำหรับวันนี้ ทาง Atprosound ก็ขอลาไปก่อน มีข้อสงสัยเรื่องใดในบทความ สามารถคอมเมนท์สอบถามกันเพิ่มเติมได้เลยนะครับอ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม